Ел тарихы – келешекке амант

Ел тарихы – келешекке амант.

 Елордамыз Астанадан құтты мекен Қорғалжынға барар үлкен жолдың бойында орналасқан Жантеке ауылы көрер көзге

«көптің бірі» көрінетін қарапайым ауыл.

                                      ...Туған жер бар өмірім сенің үшін,

                                       Жұмсалар гүлденуге барлық күнім

                                       Мекенім туған жерім Жантекем,ата қоныс

                                       Мен ұлы, ағайындар біліп түсін.

                                       Ауасы ауылымыздың гүл аңқыған,

                                       Әр тамшы,сулары да бал татыған.

                                       Өмірім қызығына тоя алмайды,

                                       Тұрғанда туған ауыл нұр шалқыған

                                       Қасиетін па,шіркін,білген екен,-деп кіндік қаны тамған туған жерін ыстық ықыласпен ,асқан

сүйіспеншілікпен жырға қосқан марқұм жерлес ағамыз Сәбит Төлегенұлы еді.

       Ауыл тарихына көз жұгіртсек,1918 жылы ауылға алғаш қоныстанған,Ресейден қоныс аударған Беляковтар отбасы екен. Қолда бар деректерге сүйенсек, 1922 жылы Жоламанов кооперациясының орталығы,1927 жылы Қарашалғын ауыл шаруашылығы артелі, 1930 жылы Жамбыл колхозы ауыл шаруашылық артелі  орталығы болған. Қабырғасы қатая бастаған ауылдың іргетасының нығаюына үлес қосқан Айтмағанбетов Төлеген, Нұрхамитов Рахымжан, Шаяхметов Жакен сынды азаматтардың есімдері ауылдың алғашқы құрушылары болып қала бермек.

      Ұлы Отан соғысы кезінде де ел азаматтары Отан алдындағы борыштарын өтеуге аттанады.Елге оралған ағаларымыз бен туған жер топырағы  бұйырмаған есіл ерлеріміздің есімдері мен ерліктері тарих беттерінде алтын әріптермен жазылып, кейінгі ұрпақтарының мақтанышына айналды. Сұрапыл соғыстың қиын-қыстау күндері ауыл тұрғындарына

оңай тиген жоқ.  Соғыстан кейін тұралап қалған ауыл тіршілігі халықтың күшімен қайта бой көтерді. 1951жылы

ірілендірілген  Жамбыл атындағы колхоз орталығына «Тың игеру» жылдары  еңбек майданына лек-легімен жұмысшылар келді. Олардың ішінде шаңырақ көтеріп, тұрақтанып қалғандары ауыл халқының санын өсірді. Ауыл 1961 жылы Қарашалғын совхозының орталығы болды. Совхоз өмірінде Тоқпанов Сағындық, Сағымбаев Мырзабек, Атшабаров Хамит, Фликн Игорь, Шинкеева Дикен секілді қажырлы еңбектермен алға шыққандардың алатын орны ерекше.

«Елу жылда ел жаңа» деген аталы сөз тегін айтылмаса керек,еліміз тәуәлсіздік алғаннан кейін де көп өзгерістер болғаны белгілі.1997 жылы да ауыл тарихында жаңаша бетбұрыс болды.Бұрынғы совхоз «Жантеке» жауапкершілігі шектеулі серіктестік болып құрылды.  1999жылы «Ақжол-2030» ЖШС болып ел азаматы Мантиков Ғалы Тойғылұлының басшылығына өтті. Бүгінгі күні ДосанбаевНүрбақытАтарбайұлы басшылық етуде.

«Мектеп ашу ісі» Ауылдығы алғашқы білім ордасы Жоламанов Жақыптың бастауыш сауат ашу мектебі 1923-1929 жылдары ашылып, 1930-1935 жылдары Қызылту бастауыш мектебі болып өзгертілді.1935-1939 жылдары Қызылту жеті жылдық мектебі болды.Кейін Қызылту орта мектебі болған ошағы 1985 жылы жаңа ғимаратқа көшірілді. Міне, содан бері 32 жыл өтсе де білім ошағы болып халықтың игілігіне пайдаланып келеді.

«Жантеке» атауының шығуы жайында. Таяуда Қарашалғын ауылдық округінің ұрылғанына сексен жыл толуын атағалы отырған  ауылдың тарихындағы маңызды жайттардың бірі - «Жантеке» атауының шығуы. Ауылдың атын паш ететін дәлелді деректердің

қалмауынан көпшілік жұрт мардымды ештеңе айта алмай, бұл жайды шешусіз қалдырғанға ұқсайды. Десек те, ел арасында «Жаным текке кетті –ау» деп қапыда қаза болған бір батырдың өкінішінен шыққан деген сөз де жоқ емес. Бұл аңыздың шындыққа жанасатынын не мүлдем жанаспайтынын анықтау ел тарихына жай қарай алмайтын елдің әрбір азаматтарының еншісінде. Сондай-ақ, тарих ғылымының кандидаты, доцент Ахмет Тоқтабайдың «Қорғалжын-құт мекен» кітабында «Жантеке батырдың атына қойылған» деген мәліметі кейінгі ұрпаққа бірден-бір ғылыми дерек болары анық. Сөз соңында айтарым, «тәңір берген несібесін теріп жеп, Алла берген тиесісін бөліп жеп» жатқан ауылдың бүгінгі тұрмыс-тіршілігі ел қатарлы жаңарып келеді.

Нығыманова Ш.Е.

Қызылту орта мектебі,

қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі